Spinal Kord Stimülasyonu (SCS)

Spinal Kord Stimülasyonunun Mekanizması

SCS, omuriliğin arka kısmına (dorsal kolona) yerleştirilen elektrotlar aracılığıyla, omurilikteki sinir liflerine düşük voltajlı elektriksel uyarılar gönderir. Bu uyarılar, ağrı sinyallerinin omurilik ve beyin tarafından algılanmasını değiştirmeyi amaçlar. Kapı kontrol teorisine göre, bu elektriksel uyarılar ağrı sinyallerinin iletimini engelleyebilir veya modüle edebilir. Ağrılı bir bölgeden gelen sinyaller, elektriksel uyarılarla "maskelenir" ve hastalar bu bölgelerde ağrı yerine karıncalanma (parestezi) hissi yaşarlar. Bu, beynin ağrı sinyallerini fark etmesini engeller ve böylece ağrının azalmasına yardımcı olur.

Spinal Kord Stimülasyonunun Endikasyonları

SCS, çeşitli kronik ağrı sendromlarının tedavisinde kullanılır ve özellikle farmakolojik tedaviye veya diğer cerrahi yaklaşımlara yanıt vermeyen hastalarda etkilidir. Başlıca endikasyonlar şunlardır:

• Post-Laminektomi Sendromu (Failed Back Surgery Syndrome, FBSS): Cerrahi müdahaleler sonrasında kalıcı bel ağrısı ve/veya bacak ağrısı yaşayan hastalarda kullanılır. SCS, bu hastalarda ağrı yönetimini optimize edebilir ve yaşam kalitesini artırabilir.
• Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu (CRPS): Özellikle ekstremitelerdeki şiddetli ağrı ve disfonksiyonla karakterize bu durum, SCS için önemli bir endikasyondur. SCS, CRPS'li hastalarda ağrı kontrolü sağlar ve fonksiyonel iyileşmeyi destekler.
• Periferik Nöropatik Ağrı Diyabetik nöropati, postherpetik nevralji gibi periferik sinir hasarlarına bağlı gelişen kronik ağrılarda etkilidir.
• Angina Pektoris: Konvansiyonel tedavilere dirençli kronik angina pektoris vakalarında, SCS, kalp damarlarının kan akışını artırarak ve ağrı sinyallerini modüle ederek semptomları hafifletebilir.
• Periferik Vasküler Hastalık: Periferik arter hastalığı olan hastalarda SCS, kan akışını artırarak ağrıyı hafifletebilir ve ekstremiteyi koruyabilir.

Spinal Kord Stimülasyonunun Uygulama Süreci

SCS tedavisi, dikkatli hasta seçimi, titiz bir cerrahi prosedür ve kapsamlı postoperatif izlem gerektiren çok aşamalı bir süreçtir. Bu süreç, genellikle aşağıdaki adımları içerir:

• Hasta Seçimi:SCS için uygun adaylar, medikal ve cerrahi tedavilere yanıt vermeyen, ancak genel sağlık durumu cerrahi müdahaleye elverişli olan hastalardır. Hastanın ağrı profili, nörolojik değerlendirmesi ve psikolojik durumu, multidisipliner bir ekip tarafından dikkatle değerlendirilir.
• Geçici (Trial) Stimülasyon: Kalıcı elektrotların yerleştirilmesinden önce, geçici bir stimülasyon denemesi yapılır. Bu deneme süreci, genellikle 5-7 gün sürer ve hastanın ağrı yanıtı değerlendirilir. Hastalar, geçici stimülasyon sırasında ağrı seviyelerinde belirgin bir azalma hissetmeli ve tedaviye olumlu yanıt vermelidir.
• Kalıcı İmplantasyon: Geçici denemenin başarılı olması durumunda, kalıcı SCS cihazı cerrahi olarak implante edilir. Bu işlem, genellikle minimal invaziv bir prosedürdür ve genel anestezi altında gerçekleştirilir. Elektrotlar, omuriliğin üzerine yerleştirilir ve batarya (pulse generator) genellikle kalçaya veya karın bölgesine yerleştirilir.
• Postoperatif Ayarlama ve İzlem: SCS cihazı, hastanın ağrı semptomlarına ve yaşam tarzına göre programlanır. Bu süreç, hastanın cihazdan en iyi şekilde faydalanabilmesi için birkaç hafta sürebilir. Hastalar, düzenli aralıklarla kontrol edilir ve cihazın ayarları gerektiğinde yeniden düzenlenir.

Spinal Kord Stimülasyonunun Etkinliği ve Klinik Sonuçlar

SCS’nin etkinliği, doğru hasta seçimi ve cihazın uygun şekilde programlanmasıyla yakından ilişkilidir. Klinik çalışmalarda, SCS’nin kronik ağrı yönetiminde ağrı semptomlarını %50 veya daha fazla azaltmada etkili olduğu gösterilmiştir.

Post-Laminektomi Sendromu:

SCS, bu hastalarda uzun vadede ağrı kontrolü sağlar ve opioid kullanımını azaltabilir. Hastaların yaşam kalitesini artırarak, fonksiyonel kapasiteyi iyileştirir.

Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu:

SCS, CRPS’li hastalarda ağrı yönetiminde etkili bir tedavi seçeneğidir. Ağrının yanı sıra ödem ve motor fonksiyon bozuklukları gibi diğer CRPS semptomlarını da hafifletebilir.

Periferik Nöropatik Ağrı:

SCS, nöropatik ağrıya sahip hastalarda ağrı şiddetini azaltır ve nöropatik ağrı belirtilerini iyileştirir. Bu, hastaların yaşam kalitesini büyük ölçüde iyileştirebilir.

Komplikasyonlar ve Riskler

Her invaziv prosedürde olduğu gibi, SCS tedavisinin de bazı komplikasyon ve riskleri vardır. Bu riskler dikkatli cerrahi teknikler ve titiz hasta izleme ile en aza indirilebilir.

Cihazla İlgili Komplikasyonlar

• Elektrot Kayması: Elektrotların yerinden kayması, stimülasyonun etkisini azaltabilir. Bu durum, cihazın yeniden ayarlanmasını veya nadiren cerrahi revizyonu gerektirebilir.
• Cihaz Arızası: Batarya arızaları veya cihazın tamamen işlevini yitirmesi nadir de olsa mümkündür ve cihazın değiştirilmesini gerektirebilir.

Enfeksiyon

• İmplantasyon alanında enfeksiyon riski vardır. Enfeksiyon belirtileri (ağrı, şişlik, kızarıklık) durumunda antibiyotik tedavisi gerekebilir. Ciddi vakalarda cihazın çıkarılması gerekebilir.

Sinir Hasarı

• Cerrahi işlem sırasında omurilik veya sinir köklerine zarar verme riski mevcuttur. Bu, nörolojik defisitlere yol açabilir, ancak bu durum oldukça nadirdir.

Parestezi ve Duyu Bozuklukları

• Stimülasyon sırasında hastalar rahatsız edici karıncalanma veya uyuşma hissi yaşayabilir. Cihazın ayarları bu semptomları hafifletmek için düzenlenebilir.

Sonuç

Spinal kord stimülasyonu (SCS), kronik ağrı yönetiminde etkili bir nöromodülasyon tedavisidir ve özellikle cerrahi sonrası kalıcı ağrı, kompleks bölgesel ağrı sendromu ve periferik nöropatik ağrı gibi dirençli ağrı sendromlarında önemli bir tedavi seçeneği sunar. SCS, doğru hasta seçimi, dikkatli cerrahi uygulama ve titiz postoperatif yönetim ile yüksek başarı oranlarına sahiptir.